ÇOCUKLARDA İSHAL
Normalden fazla sayıda ve miktarda, sulu cıvık dışkılamaya ishal denir.
Her çocuğun kendine özgü bağırsak alışkanlığı vardır. Her çocuk için günlük bez değiştirme sayısı değişebilir. Genel anlamda; normalden 3 defa daha fazla sayıda, sulu dışkılamaya ishal diyebiliriz.
Çocuğunuz 3 aylık, normalde günde 5 defa sulu kaka yapıyorsa buna ishal demiyoruz. Bu çocuk günde 8-10 defa daha cıvık, sulu kaka yapıyorsa ishal olmuş demektir. İshale eşlik eden ateş, kusma, huzursuzluk, gaz, pişik gibi durumlar varsa büyük ihtimalle barsak enfeksiyonuna bağlı ishal olmuş demektir.
ÇOCUKLARDA İSHAL NEDENLERİ
Mide ve bağırsakları etkileyen mikroplar (çoğunlukla virüsler), Gıda zehirlenmesi ve Antibiyotikler en sık ishale sebep olan etkenlerdir. Aşırı meyve suyu ve şekerli gıda tüketmek de ishale yol açabilir.
İSHAL OLAN ÇOCUKLAR NELER YEMELİDİR?
İshal olan çocuklar olabildiğince normal beslenmesine devam etmelidir. Anne sütü alıyorsa sık sık emzirmek gereklidir. Yudum yudum su ve sıvı gıdalar verilmelidir.
Yağlı, baharatlı, salçalı gıdalardan uzak durulmalıdır. Fazla şekerli gıdalar (hazır meyve suyu) verilmemelidir.
Özellikle ishale iyi gelen yiyecekler:
- Ev yoğurdu ve ayran
- Pirinç lapası
- Haşlanmış patates veya havuç
- Meyvelerden muz, elma, şeftali
- Yağsız et (özellikle tavuk)
- Çubuk kraker, galeta
ÇOCUĞUMUN İSHALİNİ İYİLEŞTİRMEK İÇİN EVDE NELER YAPABİLİRİM?
Az miktarda sık sık su içirin. (Kısa sürede fazla suyu hızlıca içerse kusmasını artırabilir)
Bebekler için 3-5 dakikada bir kaşık kaşık sulu gıdalardan ya da ORS (Oral Rehidratasyon Sıvısı) verebilirsiniz.
1 yaşından büyük çocuklar için tuzlu şeyler tercih edebilirsiniz (Çubuk kraker, ayran vs)
ORS (ORAL REHİDRATASYON SIVISI) NEDİR, NE İŞE YARAR?
İshali olan bebekler için özel hazırlanmış toz şeklinde eczanelerde bulunan Ge-Oral R marka tozdur. 1 lt(litre) suya 1 paketin tümü dökülür ve karıştırılarak hazırlanır. Belirli miktarda tuz, şeker ve mineralleri içeren, çocukların ishalle kaybettiği sıvı ve mineralleri yerine koymak amaçlı hazırlanmış içecektir. Kabaca acil servislerde damar yolundan verdiğimiz serumun ağızdan içilen şekli diyebiliriz. 6 aylığın üstündeki bebeklere her dışkıladığında/kustuğunda yarım çay bardağı verilir, ya da kaşık kaşık 5 dakikada bir içirilir. 6 ayın altındaki bebeklere ORS miktarı doktor tavsiyesine göre verilir.
ÇOCUĞUMU NE ZAMAN DOKTORA/HASTANEYE GÖTÜRMELİYİM?
- Kanlı ishali varsa,
- Kusma günde 4-5 defadan fazla özellikle sarı-yeşil safralı oluyorsa
- İshal-kusma 3 günden uzun sürdüyse
- 1 yaşından küçük ve 5-6 saattir bir şey içmiyor ya da yemiyorsa
- Şiddetli karın ağrısı varsa
- Sıvı kaybı belirtileri varsa ( ağız kuru, 6-8 saat geçmesine rağmen idrar yapmadıysa, ağladığında gözyaşı gelmiyorsa, cildi hamur gibi ve esnekliğini kaybettiyse)
- Bilinci bozuldu, kendinde değilse (aşırı huzursuzluk ya da uyku hali)
- Aşırı halsiz ve size tepki vermekte zorlanıyorsa
ÇOCUĞUMUN İSHAL OLMAMASI İÇİN NE GİBİ ÖNLEMLER ALABİLİRİM?
Sık sık el yıkamak ishalden korunmanın en etkili yoludur.
Temiz ve güvenilir su tüketin.
Açıkta beklemiş, bozulma ihtimali yüksek olan gıdaları tüketmeyin.
Açıkta satılan, güvenilir olmayan gıdalardan uzak durun.
Yüzme havuzu ve aquaparklar yerine denize girmeyi tercih edin.
BU YAZI BİR TAVSİYE NİTELİĞİNDEDİR. SAĞLIKLI GÜNLER DİLERİZ.
Esenler Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
Dr. Fikret NAKİPOĞLU