Patoloji; kelime anlamı itibari ile hastalık bilimi anlamına gelir. Hasarlandırıcı uyaranın hücre/doku/organ üzerinde meydana getirdiği değişiklikleri inceler. Hastalardan tarama veya tanı amacıyla alınan hücre/doku örneklerinin incelemesi ile hastalıkların tanısının konmasını sağlar. Tanı koyma aşamasında patoloji bölümünde uygulanan tetkikler ve ek olarak hastanın klinik bilgileri, laboratuar ve radyoloji sonuçları kullanılır.
Hastadan alınan doku, formaldehit gibi özel tespit solüsyonlarına koyularak laboratuara iletilir. Doku belli bir süre formaldehitte kaldıktan ve tespit olduktan sonra patoloji uzmanı tarafından makroskopik (dış bakı) olarak incelenir. Belirli prosedürler izlenerek, uzmanın doku ve organın gerekli gördüğü yerlerinden aldığı örnekler, incelenmek üzere doku takibi adı verilen bazı özel laboratuar işlemlerine tabi tutulur.
Bu işlemler şu sıra ile gerçekleşir;
- Doku, içindeki hücrelerin ölmesini engellemek ve “mikrotom” adı verilen özel kesme makinalarında kesilebilmesini sağlamak amacı ile doku takip cihazında yaklaşık 12 saatlik kimyasal işlemlerden geçer.
- Doku takip cihazından çıkan doku parafine gömülür ve mikrotomla 3-5 mikrometre kalınlıkta kesilerek lam üzerine alınır.
- Son olarak, lam üzerine alınan doku, mikroskop altında incelenmesine olanak veren özel boyalar ile boyanarak incelenir. Patoloji için temel boya “Hematoksilen&Eozin” dir.
- Patoloji uzmanı, boyama işleminden sonra camları mikroskop altında değerlendirir. Ek bir boyama yöntemine veya yeni kesite gerek duymaz ise patoloji sonuç raporu hazırlanır. Ancak ek bir boyama yöntemine (histokimya/immünohistokimya) ihtiyaç duyulur ise dokular sıraya koyularak özel boyalar yapılır ve daha sonra patoloji sonuç raporu hazırlanır.
- Hastalardan alınan sitolojik materyaller (smear, ince iğne aspirasyon yaymaları vb.) yukarıda bahsi geçen aşamalardan geçmeden sadece özel boyalar ile boyanarak incelemeye hazır hale gelir.
20 Şubat 2024